Cultuurschool

De overheid wil kinderen en jongeren op het gebied van cultuur een stevig fundament bieden. Om die reden ondersteunt de overheid scholen (en culturele instellingen) bij het bereiken van de kerndoelen binnen het leergebied kunstzinnige oriëntatie.In de kerndoelen zijn kunst en cultuur onder meer te vinden onder de titel 'Kunstzinnige oriëntatie'. Het betreft hier de kerndoelen 54, 55 en 56:-Kerndoel 54: De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren.- Kerndoel 55: De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren.-Kerndoel 56: De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed.

1. Wat verstaan we onder cultuureducatie?

Cultuureducatie laat mensen kennismaken met kunst- en cultuuruitingen en verdiept het inzicht daarin. De ruimste omschrijving van cultuureducatie is: alle vormen van educatie waarbij cultuur als doel of als middel wordt ingezet.Cultuureducatie wordt in de praktijk ook wel gehanteerd als verzamelbegrip voor kunsteducatie, erfgoededucatie en media-educatie.Literatuureducatie wordt daarbij soms nog apart vermeld. Deze deelgebieden kunnen als volgt worden omschreven:
KunsteducatieVia kunsteducatie ontwikkelen mensen kunstzinnige talenten en competenties, zowel door zelf aan de slag te gaan als door kunst te bekijken en te ervaren. Het gaat daarbij om alle kunstvormen (muziek, dans, theater, beeldende kunst, architectuur, film, fotografie, literatuur), niet alleen om traditionele maar ook om moderne vormen als popmuziek, gaming, creatieve nieuwe media, mode, design, enzovoorts.Kunstbeoefening, kunstbezoek en het verbinden daarvan (respectievelijk de actieve, receptieve en reflectieve vormen van kunsteducatie) leveren in combinatie de effectiefste vorm van kunsteducatie op.  Kunsteducatie is vastgelegd in de kerndoelen van het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs, en in de kunstvakken in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs. 
ErfgoededucatieErfgoededucatie omvat onderwijs met en over cultureel erfgoed en betreft materiële en immateriële sporen uit het verleden. Voorbeelden van materieel erfgoed zijn monumenten, archeologische vondsten of archieven. Tradities, verhalen, rituelen en gebruiken worden immaterieel of levend erfgoed genoemd.Cultureel erfgoed is vaak tastbaar, visueel en hoorbaar. De fysieke ervaring met erfgoed en de aanwezigheid van sporen uit het verleden in de eigen omgeving, spelen bij erfgoededucatie een belangrijke rol. Erfgoed brengt het verleden dichtbij en versterkt daarmee het historisch besef. Tegelijkertijd is het een praktisch leermiddel om de les te verlevendigen. Erfgoed kan daarom een zinvolle bijdrage leveren aan een groot aantal schoolvakken en leergebieden.
Media-educatieMedia-educatie heeft als doel mensen kundig en kritisch te leren omgaan met (massa)media, zowel met de klassieke media (kranten, radio, tv) als met nieuwe media (internet). Media-educatie draagt bij aan grotere ‘mediawijsheid’. De Raad voor Cultuur omschrijft mediawijsheid als de kennis en vaardigheden waarmee burgers zich bewust kunnen bewegen in onze nieuwe samenleving.Media-educatie sluit aan bij de kerndoelen en eindtermen van diverse leergebieden, onder meer kunstzinnige oriëntatie in het basisonderwijs en de vakken CKV en maatschappijleer in het voortgezet onderwijs.
LiteratuureducatieLiteratuureducatie is gericht op het verwerven van literaire competentie. Iemand is literair competent als hij zijn weg weet te vinden in het brede aanbod aan boeken, weet wat de kenmerken zijn van literaire teksten (proza en poëzie) en een beargumenteerd oordeel kan geven over literaire teksten. In het verlengde van literatuureducatie ligt leesbevordering, met als doel het ontwikkelen van leesplezier.  Cultuureducatie zit vaak verweven in allerlei andere vakgebieden. Voorbeelden hiervan zijn: literatuureducatie – taal, cultureel erfgoed sluit naadloos aan bij geschiedenis etc.

2. Cultureel zelfbewustzijn

Het doel van cultuureducatie is zowel het vermogen tot zelfreflectie, als het inzicht in de eigen cultuur, die van anderen, en in cultuur in het algemeen, te vergroten en in verschillende media te leren uitdrukken
Netwerk ICC’ersMede op verzoek van de directies scholen deze cultuurcontactpersonen zichzelf om tot gecertificeerde ICC’ers. Op onze  basisschool  zijn er twee  gecertificeerde ICC’ers werkzaam. Deze ICC’ers komen vier keer per jaar bij elkaar om elkaar te informeren, geinformeerd te worden en om inhoudelijk te sparren over allerlei zaken op het gebied van cultuureducatie etc.
AanbodDe scholen zoeken in het aanbod van Plaza Cultura naar geschikte culturele aanbieders. Het aanbod is altijd up-to-date op de website te bekijken. Sommige scholen zien daar passend aanbod en nemen rechtstreeks met de aanbieders contact op, andere scholen schakelen Plaza Cultura in.

3. Organisatie van cultuureducatie in de gemeente Sint-Michielsgestel

Door het aanbod op de Theresiaschool  maken we  diverse doelgroepen gevoelig voor de zeven kunstdisciplines (muziek, dans, beeldend, theater, literatuur en cultureel erfgoed). Dit gebeurt op actief, reflectief en receptief gebied.  In het onderwijs staan de belevingswereld en het opdoen van kennis en vaardigheden van kinderen en jongeren centraal. Om kinderen op een laagdrempelige manier te laten participeren met kunst en cultuur is een goede samenwerking tussen het onderwijs en lokale culturele instellingen een voorwaarde.
Intern cultuurcoördinators (ICC’ers) leggen de contacten tussen leerkrachten en de directeur van de eigen school en de coördinator van Plaza Cultura.

4. Wat zijn de taken van de intern cultuurcoördinator (ICC’er)?

• Inhuren van culturele activiteiten, in overleg met de leerkrachten, binnen het kader van het marktplaatsaanbod.
• Stimuleren van een heldere vraag door het onderwijs samen met de directie.
• Afstemming van culturele activiteiten op vraag van leerkrachten.
• Inventarisatie van culturele activiteiten uit het lokale aanbod, verspreid over de hele school.
• Inbedding en continuering van culturele activiteiten in het activiteitenplan
• Het schrijven en actueel houden van een schooleigen activiteitenplan, in nauw overleg met de directie van de school.
• Advisering aan directie m.b.t. subsidiemogelijkheden voor cultuureducatie, ondersteund door Plaza Cultura.
• Het samenstellen van een cultuureducatief programma voor de gehele school.

De deelregeling “Cultuureducatie met Kwaliteit” komt voort uit het programma van het ministerie van OCW dat tot doel heeft cultuureducatie te borgen door middel van een landelijk samenhangende aanpak. De regeling van het Fonds voor Cultuurparticipatie beoogt de kwaliteit, in het bijzonder van het leergebied ‘kunstzinnige oriëntatie’ in het primair onderwijs, te bevorderen. Het doel van de regeling is ervoor te zorgen dat cultuureducatie van goede kwaliteit een vaste plaats krijgt binnen het onderwijs, waarbij scholen de samenwerking met de culturele instellingen intensiveren. Cultuureducatie met Kwaliteit : Theresiaschool
In de gemeente Sint-Michielsgestel zijn in 2013 drie scholen als zgn. ‘voorloperscholen’ gestart. Een van deze scholen is de Theresiaschool in Berlicum.  Deze scholen worden door de intermediair en een consulent van Kunstbalie begeleid om inhoud te geven aan deze regeling die middels De Cultuur Loper, een instrument om de doelen van de regeling te realiseren, wordt uitgewerkt.

5. Waar willen we naartoe?

Elk jaar staat een kunstdiscipline binnen het onderwijs van de gemeente Sint-Michielsgestel centraal. Wegens het succes besluit de onderwijsgroep dit te continueren. Op deze manier komen alle kinderen tijdens hun basisschoolperiode in contact met alle disciplines binnen cultuureducatie.
De school kiest op maat welk project of workshop past in welke periode. Dit gebeurt door overleg tussen ICC’er(s) en directie, ingelaste tijd op de teamvergadering, medewerking van collega-leerkrachten, opstellen van een plan en een wensenlijstje.